سفر به بهانه دیدن پیر و مراد در تاریخ و حکمت و عرفان ایرانی ها جایگاه عجیب و غریبی دارد. سفرهایی که گاه به تغییر و چرخش صد و هشتاد درجه ای مسافر می انجامند و گاه به نابودی و فنای وی در معرفت ذات.

البته این یادداشت کوتاه قصد ندارد به شرح جایگاه سفر به سوی پیر و مراد فرزانه در آیین درویشی بپردازد بلکه تنها به دنبال معرفی یک مقصد تفریحی است که این بار البته خیلی هم تفریحی نیست چاشنی زیارت آن به سیاحتش می چربد. پس اگر روزی به سمت شرق کشور سفر کردید وقت را غنیمت بشمارید و حتما سری به آرامگاه شیخ احمد جامی بزنید. در وصف این عارف نامی همین بس که او را به نهنگ دریای عرفان تشبیه کرده اند. زيارتگاه شيخ احمد، يکي از بزرگترين مراکز زيارتي شرق ايران است که در قرن نهم هجري به اوج شکوفايي خود رسيد. اين مجموعه مشتمل بر ساختمان ‌هايي است که در ضلع هاي غربي و شمالي، حياطي مستطيل شکل و بزرگ گرد آمده است و در قلب مجموعه، گنبدخانه با ايواني در جلوي آن قرار دارد.

جالب ترین نکته درباره بازدید از این مکان مقدس این است که باید با پای برهنه تمام آن را دید. دم در نگهبان پیری است که از نوادگان خود شیخ است و شما را برای بازدید و بهتر دیدن مجموعه راهنمایی می کند. در حوزه های معماری، عرفان، جامعه شناسی و دین شناسی اظهار عقیده می کند و اگر از شما خوشش بیاید احتمال دارد محل سماع شیخ و شاگردانش را هم به شما نشان بدهد. روی دیوار این اتاقک تاریک پر است از جملاتی که شاگردان شیخ احمد جامی در حالت از خود بی خودی نوشته اند و ردش هنوز به طور کامل خوانده می شود.

نکته دیگر این که سفر به زیارتگاه احمد جامی هم فال است و هم تماشا چرا که اگر شما به تربت جام بروید می توانید از چندین و چند آثار تاریخی خوب و دیدنی مثل رباط جام، مسجد و مقبره خواجه عزيزا…، آرامگاه قاسم انوار، رباط سمنگان، مقبره مير غيات الدين و مسجد نور دیدن کنید.

راه رفتن به تربت جام را هم بدانید بد نیست. شهرستان تربت جام از مشهد سه ساعت فاصله دارد و مسیر آن از دل کویر خراسان می گذرد. این در حالی است که شما اگر جنوبی باشید از راه تایباد و تربت حیدریه، اگر شمالی باشید از راه فریمان و اگر غرب کشور زندگی می کنید از راه سبزوار و تربت حیدریه می توانید به این سفر دل انگیز بروید.

شیخ احمد جامی مزار رفیعی دارد که در مقابل آستانه آن بقعه اش قرار گرفته است. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید از درون سنگ قبر شیخ، درخت سنجد کوهی بیرون زده که ریشه هایش در حال تخریب گور هستند این در حالی است که نوادگان شیخ می گویند از احمد جامی روایتی دارند که هیچ گاه این درخت را قطع نکنند. شیخ تا این درجه بزرگ بوده و عارف چنان که یک دوبیتی قدیمی جنوب خراسانی در وصف او می گوید:

خوشا جام و خوشا آب روانش

چو احمد، یک نهنگی در میانش